Đồng dao Bắc kim thang

BẮC KIM THANG

Bắc kim thang cà lang bí rợ 

Cột qua kèo là kèo qua cột 

Chú bán dầu qua cầu mà té 

Chú bán ếch ở lại làm chi 

Con le le đánh trống thổi kèn 

Con bìm bịp thổi tò tí te tò te.

THAM KHẢO THÊM: 

Bắc Kim Thang là một trong những bài hát đồng dao rất quen thuộc đối với tuổi thơ mỗi người dân Việt Nam chúng ta. Bài hát vui nhộn với ca từ dễ nhớ “Bắc Kim Thang... cà lang bí rợ… cột qua kèo…” thường xuyên được hát lên mỗi khi các em nhỏ vui chơi nô đùa.

Nhưng có một sự thật rằng không nhiều người trong chúng ta hiểu được nội dung và ý nghĩa sâu xa của bài hát này. Vậy bài hát "Bắc Kim Thang" có ý nghĩa gì?

Bài dân ca trong trò chơi của trẻ em...

 

Một hội thảo khoa học diễn ra cách đây vài năm đã đưa ra nhiều ý kiến bàn bạc xung quanh ý nghĩa của bài hát quen thuộc Bắc Kim Thang này. Theo đó, có ý kiến cho rằng, bài hát Bắc Kim Thang phải có tên chính xác là “Bắt Kim Than” (tức là Bắt con ngựa màu nâu sậm).

Cụ thể, bài hát này nguyên gốc phải là “Bắt Kim Than, cà lang bí rợ/ Cột quai chèo, chèo qua chèo lại/ Bắt ngựa ô, chạy vô vườn mít/ Hái lá mít, chùi đít ngựa ô”.

Phải chăng bài hát Bắc Kim Thang chỉ là vần vè dễ thuộc nói về các chú ngựa?

Tác giả của ý kiến trên, ông Nguyễn Hữu Hiệp tới từ An Giang cho rằng, bài hát Bắc Kim Thang mà chúng ta thường biết "Bắc Kim Thang, cà lang bí rợ/ Cột qua kèo là kèo qua cột/ Chú bán dầu qua cầu mà té/ Chú bán ếch ở lại làm chi/ Con le le đánh trống thổi kèn/ Con bìm bịp thổi tò tí te tò te" vốn là bài hát dùng để các em nhỏ Nam Bộ chơi trò khoèo chân, vừa chơi vừa hát.

Có lẽ nào Bắc Kim Thang chỉ là bài hát vui được trẻ em Nam Bộ xưa hát khi chơi đùa?

Tuy nhiên, lời lẽ trong Bắc Kim Thang lại khá vô nghĩa và không mấy liên quan tới nhau. Chẳng hạn như câu hát “Chú bán dầu qua cầu mà té/ Chú bán ếch ở lại làm chi?” có hàm ý trêu chú bán ếch thấy chú bán dầu ngã thì ngã theo cho vui.

Hai câu hát cuối bài nhắc tới hai con vật là le le và bìm bịp đánh trống thổi kèn ăn mừng rộn vang trước tai nạn của chú bán dầu là rất “nhẫn tâm”. Đặc biệt, sự xuất hiện của hai con vật này cũng thiếu hợp lý vì chúng là hai loài vốn rất sợ người, hễ thấy bóng người ở đâu là lảng tránh, trốn mất. Do đó, chúng không thể xuất hiện trong bài hát như vậy được.

 

Hay bài hát ca ngợi tình cảm bạn bè thân thiết…

Nếu như cách lý giải đầu tiên về nội dung bài hát Bắc Kim Thang có phần khiên cưỡng thì mới đây, một giả thuyết mới đã xuất hiện. Theo đó, nhiều người cho rằng Bắc Kim Thang là bài ca có gốc từ một câu chuyện cổ tích cảm động về tình bạn giữa một anh bán dầu và một anh bán ếch.

Một dị bản khác của "Bắc Kim Thang" có tên "Bắt Kim Thang".

Cụ thể, có hai anh chàng là bạn thân sống với nhau trên một cù lao nhỏ ven sông. Một người chuyên đi bắt ếch về đêm, một người chuyên đi bán dầu thắp đèn lúc rạng sáng. Họ sống tách biệt với mọi người và nương tựa vào nhau. Khi mẹ anh bán ếch lâm bệnh qua đời, anh bán dầu không quản ngại chi tiền giúp đỡ anh bán ếch làm ma chay. Tình bạn của họ cứ ngày một thắm thiết hơn.

Đó là lý do vì sao mà hai câu ca đầu tiên trong bài hát lại là “Bắc Kim Thang, cà lang bí rợ/ Cột qua kèo, kèo qua cột”. “Kim thang” ở đây phải hiểu là những chiếc thang hình chữ Kim trong tiếng Hán cổ, nghĩa là thang tam giác cân, giống như cột cho các loại cà, bí leo lên.

Tóm lại, đây là lời hát mô tả tình cảm gắn bó keo sơn giữa hai nhân vật chính trong truyện này, giống như kèo với cột vậy.

Nguồn: Kenh14